Vond skoðun 8: Að vera aðhlynntur refsingu glæpamanna

Í eina tíð var fólki refsað fyrir glæpsamleg og andsamfélagsleg athæfi.  En nú er tíðin önnur, Í dag má ekki refsa neinum, endurhæfing er stikkorðið í “refsikerfi” nútímans. 

Refsing fylgdi glæpum, þeim verri sem glæpurinn er, þeim verri er refsingin.  þessi formúla var sú sama í öllum mannlegum þjóðfélögum allt þar til nú á síðari tímum þar sem refsing við glæpum eru séð eins og einhverslags barbarismi fortíðarinnar.  Þessa gömlu formúlu lærðu menn áður fyrr allt frá barnæsku.  Börn lærðu á reinslunni hvar mörkin á milli rétts og rangs lágu, misstigum var refsað af fullorðnum með hörðum orðum, heftingu á frelsi eða í verstu tilfellum kinnhest eða rassskell.  Ef utanaðkomandi aðilar urðu fyrir ódæði barna ætlaðist samfélagið til þess að foreldrar refsuðu börnum sínum fyrir þá hegðun líkt og hegðun sína heimavið.  Foreldrar tóku uppeldis hlutverk sitt alvarlega.  Í dag má ekki refsa börnum, þau eru ekki látin bera nokkra ábyrgð á hegðun sinni.  Allt er þeim leyfilegt.  Afleiðingar þessa er að  börn læra engin takmörk á hegðun sinni.  Það er síðan einkennilegt að fólk verið hissa á að hegðun barna fari versnandi.

Í dómskerfi byggðu á refsingu fer magn refsingar fór eftir magni ódæðisins.  Refsingarnar voru gerðar í tvennum tilgangi.  Í fyrsta lagi til að vernda samfélagði með því að fjarlægja ódæðismenn, og í öðru lagi til að vera viðvörun til þeirra sem líklegir eru til samskonar ódæðisverka.  Þau lönd sem hafa sem þyngstu refsingu í dag eru að sama skapi með fæsta glæpi.  Síngapúr og Sádí-Arabía beita dauðadómum, líkamsmeiðingum og löngum og ströngum fangavistum gagnvart glæpamönnum og uppskera óvenjulega lága glæpatíðni.

 Refsing er núna bannyrði, en í staðinn hefur Félagsfræði- og Sálfræðistéttin barist fyrir því síðustu áratugina að breyta ímynd glæpamanna.  Þeir sem fremja glæpi eru nú ógæfumenn fremur en misyndismenn.  Þeir fremja glæpi ekki vegna eigin ákvarðanatöku heldur vegna þess að þeir eru sálfræðilega veikir eða vegna þess að samfélagið braut á þeim á einhvern hátt, einhvern tíman.  Glæpamenn eru því fórnarlömb.  Af þessum ástæðum skal refsikerfið ekki refsa þeim fyrir misgerðir sínar, heldur á það að reyna að skilja ástæðu misgerðanna og hjálpa ógæfumönnunum að yfirstíga erfiðleikana sem stuðluðu að glæpunum.  Nú skal endurhæfa en ekki refsa.

Þessi umbreyting á glæpamönnum í fórnarlömb er enn eitt form Pólitískrar Rétthugsunar, þar sem þeir sem séðir eru sem valdalitlir (fangar, glæpamenn) eru rétthærri en þeir sem séðir eru sem valdhafar (samfélagið, dómskerfið).

Svo langt er komið í mörgum Vestrænum ríkjum að glæpamenn eru betur settir, hljóta meiri hjálp og hærri fjárhagsstuðning en fórnarlömb þeirra.  Fórnarlömbunum er því í raun refsað aftur.  Gott dæmi um þetta eru nauðgarar, sem þrátt fyrir alvarlegan glæp eru teiknaðir sem fórnarlömb og síðan sleppt með fremur vægar refsingar.  Ástæða glæpsins er sett á herðar fórnarlambsins, sem klæddi sig eða hegðaði á rangan hátt, sálfræðiástands gerandans, eða ógæfu í fortíð hans.  Fórnarlambinu er þar með nauðgað aftur, í þetta sinnið af Pólitískt Rétthugsandi Dómskerfinu.

Rökhyggjan liggur með refsingunni.  Mannskepnan bjó til samfélagið og setti lög og reglur þess til að vernda sig gagnvart öðrum einstaklingum og hópum.  Í algjörlega anarktísku samfélagi er enginn óhultur gagnvart græðgi og fýsn náungans, og lögmálið um völd þess sterkasta gildir.  Sjá t.d. Sómalíu.  Mannskepnan lærði því að til þess að vernda sjálfan sig er valdið falið í fjöldanum.  Margir einstaklingar saman, sem lifa eftir settum samfélagreglum, eru sterkari sem heild gagnvart einstaklingum, eða öðrum hópum, sem girnast líf eða eignir samfélagsins.  Lög og reglur er límið sem heldur samfélaginu saman og meðlimir samfélagsins læra reglur þess á uppvaxtarárum sínum.  Börn eru sífelt að prófa hvar mörkin liggja á réttu og röngu, hvað má og hvað má ekki, og samfélagið kennir þeim reglur sínar með því að refsa þeim þegar þau stíga yfir mörkin.  Með því að upplifa ávinning og áhættur lærir fólk þannig að fylgja settum reglum Samfélagsins.  En þessi lærdómur heldur síðan áfram á fullorðinsárin. Fullorðið fólk metum í sífellu áhættur og aðlagar hegðun sína eftir því mati, hvort sem það er lög og reglur, eða eitthvað annað.  Við göngum yfir götur á rauðu ljósi eftir að hafa metið það að við komumst yfir án skaða.  Við keyrum aðeins yfir hámarkshraða því við metum það svo að áhættan á sekt sé frekar lítil. 

Ofbeldisseggir í Miðborg Reykjavíkur stunda ofbeldi því það uppfyllir valdanautn þeirra.  Þeir meta það svo að áhættan á refsingu sé lítil miðað við nautnina sem þeir fá út úr því að upplifa vald sitt með ofbeldi á saklausu fólki.  Eiginleg lögreglugæsla er nánast enginn í Miðborginni, og ef svo ólíklega vill til að þeir eru handteknir, þá er refsingin væg eða engin.

Viðbrögð hinnar Pólitískt Rétthugsandi Lögreglu Reykjavíkur við miðborgarofbeldinu er dæmigerð í þessu sambandi.  Fundin er ábyrgð hjá samfélaginu fyrir ofbeldinu en ekki ofbeldiseggjunum.  Hjá Lögreglu Reykjavíkur er ástæða ofbeldisins sú að samfélagið veitir þessum ógæfumönnum vín á skemmtistöðum, sem einnig eru opnir það lengi að þessir óheillamenn fara ósjálfrátt að stunda ofbeldisverk vegna ofurölvunar.  Refsa beri því samfélaginu með því að banna langan opnunartíma skemmtistaða og banna almenning að drekka vínveitingar utanhúss, jafnvel á rólegum dögum á sólríku sumri.

Þessi niðurbrot á reglum samfélagsins hrykkir í stoðum þess.  Ef samfélagið getur ekki veitt einstaklingum þess þá vernd sem þeir ætlast til af því, þá munu einstaklingar á endanum sjá sjálfir um vernd sína, annaðhvort í öðrum samfélögum eða sem einstaklingar.  Upphaf þessa sést nú þegar í Íslensku samfélagi:  Öryggisvarnarbúnaður og þjónusta hefur aldrei verið vinsælli, vopnaburður aldrei verið meiri, og nú er planið hjá vel efnuðum Íslendingum að koma sér upp heimilum innan afgirts öryggissvæðis afskorið frá hinu almenna samfélagi.  Upplausn Rómaríkis leiddi til lögleysu sem skapaði síðan innmúruð borgarríki.  Mannskepnan virðist lítið hafa lært af sögunni.

Lausnin á glæpum er virk löggæsla og raunveruleg, hörð refsing.  Stuttar sumarleyfis-búðir glæpamanna aftrar engum frá ákvörðunum um að brjóta af sér.  Lögreglumenn með bakhlutann límdan í sæti lögreglubíla og öryggismyndavélaskrifstofustóla eru ekki að taka á glæpamönnum.  Og til hvers ættu þeir að hreyfa á sér óæðri endann?  Ef þessir sömu glæpamenn komast sífellt undan refsingu fyrir Dómstólum landsins.

Vond Skoðun 7: Landsbyggðastefnan er vitleysa

Í sögubókum sem ég las á barnaskólaárum mínum voru Danir úthúðaðir fyrir hin ýmsu illvirki í garð Íslendinga.  Eitt þeirra illvirkja var búfesta sem sett var á landann og gerði það að mörkum að menn voru settir í ætthaga fjötra.  Þessi lög kváðu á um að skyldu fólks að eiga lögheimili á einhverjum bóndabænum, annars lá við því fangavist.  Segja má að fátt annað hafi komið í veg fyrir bæjarmyndun og framfarir á Íslandi fyrr á öldum en þessi lög.  Að ótöldu framgangi á þeim iðnaði og handverki sem fylgdi farandverkamönnum (eða flökkufólki eins og það var nefnt).

Það var ekki fyrr en síða að ég komst að því að það voru ekki Danir, heldur Íslenskir bændur sem kröfðust og viðhéldu þessu kerfi, aðalega til að hafa til handana ódýrt vinnuafl.  Þessi búfesta var liður í baráttu bændastéttarinnar gegn bæjarmyndun, sem í þeirra augum myndi leiða til tekju- og valdamissis stéttarinnar.  Þessi barátta entist reyndar lengi, og var stofnun Framsóknarflokksins liður í baráttu bændastéttarinnar gegn “flutningnum á mölina”.  Framsókn stóð upphaflega fyrir “Framsókn Til Sveita”, en baráttan gekk upp á að snúa við flutningi fólks til þéttbýlisins og vísa því til sveita á ný.

Íslendingar voru því seinir og lengi að koma sér upp þéttbýli.  Glæta slíkra búhátta hófst í kringum Biskupsstólana og að einhverju leiti aðalsból á miðöldum, og einnig má setja rök fyrir því að verslunarstaðir og þing hafi verið tímabundin þéttbýli allt frá landnámi.  Þessir þéttbýlisstaðir tóku þó seint eða aldrei við sér, sem þakka má andstöðu Íslendinga við þeirri þróun.  Raunveruleg þéttbýlismyndun hófst því ekki af alvöru fyrr en á 17du öld (þó með mjög hægum breytingum).  Flestir bæjir á Íslandi eru því mjög ungir ef miðað er við bæjarfélög í Evrópu t.d.  En það voru útlendingar sem hófu í alvöru þéttbýlisvæðngu á Íslandi.  Danir mynduðu stjórnunar og verslunarstaða en aðrir hófu hval og fiskiðnað í landi til að vinna hráefni sem þeir veiddu við Íslandsstrendur.

Segja má að bylting hafi síðan orðið í búsetu Íslendinga á einni öld.  Síldariðnaðurinn, saltfiskurinn og annar fiskiðnaður iðnvæddi landið á nokkrum áratugum, og á örskömmum tíma var meirihlutur Íslendinga búsettur í þéttbýli en ekki sveitum.  Iðnvæðing sveita, sem á öðrum stöðum tók við starfi hjá mannaflinu sem flutti til bæja, var seint að koma til Íslands, og það er í raun ekki fyrr en á allra síðustu áratugum að landbúnaður hefur hafið raunverulega iðnvæðingu.

Þéttbýli mynduðust áður en landbúnaður hófst.  Elstu borgir í heiminum eru m.a. ónefnd borg neðansjáfar undan Gujarat í Cambay flóa, Indlandi, sem er frá því um 7500 FKR, Jeríkó líklega fyrir 9000 FKR,  Damaskus milli 8-10000 FK og Çatalhöyük í Tyrklandi frá því um 7000 FKR.  Það sem þessar og fleiri borgir eiga sameiginlegt er að þær eru byggðar áður en landbúnaður kemur til sögunar.  Landbúnaður hófst í Egyptalandi í kringum 8000 FK og breiddist þaðan út hægt og bítandi.  Það voru í raun veiðimenn og safnarar sem byggðu fyrstu þéttbýlisstaðina.  Nýjustu kenningar mannfræðinga segja að Þéttbýli hafi skapað Landbúnað, en ekki öfugt.  Landbúnaður var þróaður sem afleiðing og stoð við þéttbýli.

Íslenskur landbúnaður var einnig stoð við þéttbýli en þéttbýlið var bara ekki á Íslandi, heldur fyrst í Noregi og síðar í Danmörku.

Með þróun iðnvæðingar og tæknivæðingar síðustu ára hafa smábæjir og þorp orðið undir á sama hátt og sveitabæir urðu áður.  Atvinnutækifærin sem voru  í þéttbýli og ullu fyrri búsetuflutningum, eru ekki fyrir hendi þar lengur.  Í dag eru tækifærin og atvinnusköpunin í stærri þéttbýli.  Þetta er ekki einsdæmi á Íslandi, heldur eru öll lönd í heiminum að glíma við sömu þróunina.  Árið 2007 bjó meirihluti mannkynsins í borgum í fyrsta skipti í sögunni.

Vegna upphaflegrar andúðar og mótstöðu við smærri þéttbýlisstaði á Íslandi, þá tókst þeim ekki vel að skapa þann fjölbreyttleika í framleiðslu og efnahag og er til staðar í mörgum svipuðum stöðum erlendis.  Sem þýðir að þeir eiga núna erfiðara með að aðlagast breyttum aðstæðum þegar einhæfur, en ekki svæðisbundnir, atvinnuvegurinn fór annað.  Samskonar aðstæður urðu í Wales í Bretlandi t.d. við fráhvarf kolaiðnaðarins.  Bæir með staðbundnum og sérstæðum iðnaði (ostagerð t.d.) og þeir bæjir sem hafa mjög fjölbreyttan iðnað og menningarlíf hefur tekist betur að aðlagast breyttum aðstæðum.

Þegar það varð ljóst að smærri bæjarfélög á Íslandi áttu í erfiðleikum með að halda í, og laða að, íbúa, setti ríkisstjórn landsins af stað stefnu sem snúa átti þeirri þróun við.  “Framsókn til Þorpa”, væri hægt að kalla þá stefnu.  Ástæður og lausn þessarar búflutninga voru rannsakaðir og stefnumörkun sett.  En stefnumörkunin, líkt og svo margt annað á Íslandi, tók ekki mark á rannsóknunum og niðurstöðum þeirra.  Rannsóknarmenn mældu með að þau smærri bæjarfélög sem best stóðu ættu að hljóta hjálp sem fælist í að skapa meira fjölbreytni í menningar og atvinnulífi á staðnum.  Með því væri hægt að leiða flæði fólks úr smábæjunum og í þessa færri, en betur stæða staði.  Stærri þéttbýli myndu þá þróast á tilteknum afmörkuðum stöðum á landinu.  Þeir staðir sem mælt var með voru Ísafjörður, Akureyri og Egilsstaðir.

Því miður var ekki tekið mark á meðmælunum, og stjórnmálamennirnir (sem flestir komu frá smærri þéttbýlum eða sveitum) gátu ekki sætt sig við að annað þéttbýli en sitt eigið fengi stuðninginn.  Niðurstaða þessa varð sú að stuðningurinn varð niðurvatnaður og ómarkviss.  Allir fengu eitthvað, en enginn fékk nóg.  Bryggjur, sundlaugar og Íþróttahús voru byggð alstaðar, og göng boruð eftir atkvæðum en ekki nyt.  Útkoman var að fólksflutningurinn hélt áfram óáreyttur, og allur til eina stóra þéttbýlissvæðisins á Íslandi; Reykjavíkur.  Öllum þeim gífurlegu fjármunum og orku sem eytt hefur verið í þetta verkefni hafa verið til einskis.  Stofnunin sem sett var á fót til að lána til nýsköpunar í atvinnuvegum landsbyggðarinnar hefur tapað öllu því fé.  Þungaiðnaður sem nú er draumalausnin,  verður líklega til einskis, því nútíma fólk vill ekki vinna í þungaiðnaði.  Man einhver eftir laxarækt, eða loðdýrarækt, öðrum “reddingum” valdhafana?

Sjá má hvernig stjórnmálamenn hafa verið að missa tökin á stefnuleysi sínu í málfari valdhafana.  Nú er málið að kenna einhverjum um “vandamálið”.  Ekki geta valdhafar tekið ábyrgðina, svo lausnin er að kenna Höfuðborginni um.  Hér áður var það siðleysið á mölinni sem dró sveitafólkið frá heimabyggðum, nú skal kenna borginni um “vanda” landsbyggðarinnar.  Höfuðborgarbúar eru Grýlan á landsbyggðinni.  Styrkur og tækifæri á Höfuðborgarsvæðinu, menning þess og íbúar hafa verið gerðir að óvininum.  Landsbyggðin er í “samkeppni” við höfuðborgina, og krefst þess að staðan sé jöfnuð í þeirri samkeppni.   Höfuðborgarbúar mega ekki hafa skoðun á landsbyggðinni, þeir skylja hana ekki, eða eru að reyna að koma á “ójafnvægi” í þessari “samkeppni”.   Þeir sem græða eru síðan þeir sem koma illindunum af stað í byrjun: Landsbyggðarþingmenn.  Niðurstaðan er að Landsbyggðin hefur fleiri atkvæði á hvern mann en Höfuðborgarbúar, margfallt meira fé í samgöngubætur, og samgöngubætur á höfuðborgarsvæðinu þurfa  í raun margfalda réttlætingu miðað við samgöngubætur á landsbyggðinni, og svona mætti lengi telja.

Í raun er þetta merki um uppgjöf.  Bæði stjórn og íbúar landsbyggðarinnar gera sér það ljóst djúpt niðri að þessi barátta er töpuð, þessi eðlilega þróun í búsetu er þegar búin að gerast. 

Fórnarlömb þessarar baráttu eru fjöldi fólks í smáum þéttbýlisstöðum sem fast er í húsnæði sem ekki selst, fólk í ætthagafjötrum.  Svo langt er gengið í slíkum búfjötrum að valdhafinn eyðir margfallt meiri fjármagni í að viðhalda byggð í smáum þéttbýlum, en að það tæki að byggja ný húsnæði fyrir alla  íbúana í stærri byggðalögum.

Þessir búsetuflutningar eru eðlilegir og ekki einstæðir.  Breytingar á búsetuformi eru linnulausir í gegnum söguna, og er þekkt fyrirbrigði í nútímanum.

Spurningunum sem enginn hefur svarað enn er “Villt þú búsetu á landinu öllu” og “hvaða rökræna ástæða liggur þar að baki”.  Svörin við því munu gefa lausnina.

Ef svarið er rómanstískt;  Já, landið er ljótt/ekki það sama/ eyðimörk ef það er ekki allt byggt.  Þá þarf að spyrja sig hve mikið við erum til í að eyða í rómantíska hugsjón, og þá hvernig.  Er landið leiksvið?

Ef svarið er byggt á ferðamannaiðnaði:  Já, það þarf þjónustu við ferðamenn vilja fara um land.  Þá þarf að gera  ferðamannaiðnaði auðveldara fyrir.  Ferðamannaiðnaðurinn stendur yfirleitt í um 3 mánuði yfir sumarið, sem þýðir 9 mánuði þar sem ekkert gerist.  Við breytum ekki veðrinu og ekki er hægt að halda óendanlega uppi pylsusjoppum um allt land.  Á að skylda Íslendinga í Íslenskt vertarfrí?  Húsavík hefur spurt sig þessa og eru með eitt svar.

Ef svarið er að fólk vill einfaldlega búa úti á landi, þá er grundvallar spurning að spyrja hvort það sé skylda ríkisins að kosta og halda uppi fólki sem kýs að búa þar sem því sýnist.  Samkvæmt jafnræði í stjórnarskránni skal öllum gert jafnt undir höfuð.  Er það þá t.d. í höndum ríkisins að styrja einhvern sem vill búa neðansjávar? Uppi á Jökli? Eða úti í Geim?  Hefur einhver sem ekki hefur efni á að búa í miðborg Reykjavíkur rétt á að ríkið sjái til þess að hann geti það?

Aðal spurningin er þó hvað myndi gerast ef allir þessir styrkir, í einu formi og öður, yrðu afnumdir.  Engin þróunarlán, nýjar brýr og göng þyrftu að uppfylla sömu notkunarskilmála og í Höfuðborginni, engin iðnaður búinn til af valdhöfum, engir framleiðslustyrkir, flutningsstyrkir eða skattaafsláttur.  M.ö.o. að láta hlutina þróast sjálfsstætt.  Án efa myndu einhver bæjarfélög leggjast í auðn.  Sömuleiðins einhver bændabýli (já alla styrki).  En það er langt í frá að allir myndu flytja til Reykjavíkur eða allri staðir muni leggjast í auðn.  Landsbyggðarfólk sér ekki allt Reykjavík í hyllingum, og það er ekki alltént laust við að geta dottið í hug lífsviðurværi sem gefur þeim kleift að búa úti á landi.  Farið á Húsavík ef þið eruð efins.  Sannleikurinn er líka sá að þeim sterkari sem stærri Þéttbýlin eru, þeim stærri eru áhrifasvæði þeirra.  Svæði þar sem byggð blómstrar.  Stór þéttbýli eru ekki óvinurinn, þau eru ein af lausnunum.

Hver veit, kannski verður næsta búsetubylting á þá leið að fólk flytur í smærri þéttbýli.  En þangað til, er ekki gáfulegra að nota orku og fjármuni almennings í eitthvað annað en að viðhalda ósjálfbærri búsetu?

Hver sem ástæðan er og hver sem niðurstaða er, þá þarf lausninni að vera sjálfbærri.  Að styrkja eitthvað sem mun aldrei geta staðið undir sér leysir ekkert.  Þá er betra að láta eðlilega þróun um lausnina.  Búfesta í hvaða mynd sem er, á að vera liðin tíð.

 

Vond Skoðun 6: Þjóðernishreinsanir skapa frið

Þjóðernishreinsanir eru án efa í öðru sæti, á eftir útrýmingarherferðum, sem ein mesta mannvonska sem mannkynið hefur fundið upp í augum lang flestra manna.  Þjóðernishreinsanir er atburður þar sem einn hópur manna tekur landssvæði í eigu annars hóps manna.  Fyrri hópurinn rekur síðan seinni hópinn af heimalandssvæði sínu og sest þar að. 

Upphaf þjóðernishreinsana getur verið margþætt, stríð og yfirtaka landsvæða sem stríð óhjákvæmilega leiðir af sér (t.d. Heimstyrjaldirnar báðar).  Innflutningur á fólki (líkt og innflutningur Evrópumanna til Ameríku og Ástralíu) eða menningar- og trúarbreytingar innann þjóðfélagsins (t.d. Kristnitakan í Evrópu eða ástandið í Súdan í dag).

Öll landssvæði í heiminum hafa verið hertekin á einum eða öðrum tíma sögu sinnar.  Sem afleiðing þessa hafa þjóðernishreinsanir átt sér stað á þeim landssvæðum.  Þessar þjóðernishreinsanir gátu verið í mildari kantinum; t.d. með minniháttar breytingu á búsetu en meiriháttar breytingum á menningu.  Eða þær gátu verið meiriháttar; þar sem íbúarnir voru allir reknir á brott og menningaráhrif þeirra á landinu eyðilögð gjörsamlega.  Ekki var óalgengt að þessar hreinsanir hafi endað með útrýmingarherferðum á einhvern hátt.  Reyndar eru Þjóðernishreinsanir séðar sem eitt stig útrýmingarherferða.

Íslendingar eru enginn aukvissir í þjóðernishreinsunum.  Á Íslandi bjuggu Keltneskir einsetumenn sem “flúðu land” þegar norrænir menn settust að.  Íslendingar eru einnig afkomendur norrænna karla og keltneskra kvenna.  Sem leiðir óhjákvæmilega til spurningarinnar um afdrif Keltnesku karlana, er svarað finnst í genatísku mengi Hjaltlandseyja.  Hjaltlandseyjar voru byggðar af Keltneskum ættflokkum áður er Norrænir menn réðust þar inn.  Nútíma Hjaltlandseyjingar eru afkomendur Norrænna karla og Keltneskra kvenna í sama hlutfalli og Íslendingar.  Körlunum var einfaldlega útrýmt og konur þeirra teknar til afnota af innrásamönnum:  Þjóðernishreinsanir með afmarkaðri útrýmingarherferð.

Menningarlegar þjóðernishreinsanir, lægsta stig þjóðernishreinsana, sjást t.d. í Latneskri kristnivæðingu Bretlandseyja.  Drúídar; leiðtogar fyrri trúarbragða og menningar, bæði veraldlegir og sálarlegir, eru drepnir eða gerðir útlægir.  Samskonar hreinsanir áttu sér stað við fall Austur Rómverska Heimsveldisins, þar sem leiðtogar landsins flúðu til t.d. Ítalíu eftir fall Konstantínóbels.  Menningar og trúarlegar hreinsanir eiga sér síðan enn stað á landssvæðum Múhameðstrúarmanna í dag.

Ein hetja Íslandssögunar Þorgeir Ljósvetningagoði sagði að til að halda friðinn geti hver þjóð einungis haft einn sið, mjög andfjöllmenningarleg tillaga sem án efa verður fljótlega  tekin úr sögubókinni.  En þessi kenning er ekki laus við tengsl við raunveruleikann.  Þjóðernishreinsanir eru vissulega ekki ánægulegir atburðir.  Fólk er rekið frá heimilislandi sínu og tengsl þess við landið er brotið.  Fólk missir allar eigur sínar, fjölskylfur og vinir tínast og missa tengsl sína, og fólk meiðist og deyr, bæði vegna erfiðleika og vegna ofbeldis.  Fólk á flótta er varnalaust gagnvart árásum, bæði utan og innanfrá.

En eru Þjóðernishreinsanir vondar til lengri tíma litið?  Það verður að viðurkennast að sagan virðist ekki styðja þá kenningu.

Skoðum tvö “nýleg” dæmi um þetta:

Kípur var land með Grískan meirihluta (78%) og Tyrkneskan minnihluta (18%) sem var innan Ottómana heimsveldissins frá fjórtándu öld, en Bresk nýlenda eftir Fyrra Stríð.  Landið hlaut Sjálfsstæði árið 1960, en árið 1974 réðist Tyrkland inn í landið og hertók Norðurhluta eyjarinnar.  82% íbúa norðurhlutans voru Grikkir, sem urðu landflótta í þjóðernishreinsunum Tyrkja.  Tyrkir hófu síðan innflutning Tyrkja frá meginlandinu til að búa til búseturétt á landið.  Tyrkir eru reyndar vanir þjóðernishreynsunum en þeir stunduðu þær bæði á Grikkjum og Armenum (sem reyndar lauk með útrýmingarherferð).  Landflótta Grískir Kýpurbúar frá norðurhluta eyjarinnar hafa síðan þá sest að í Suður Kípur, Grikklandi og Bretlandi svo fá lönd séu nefnd.  Innrás og yfirráð Tyrklands (og síðar sjálfsstæði Tyrkneska Kípur) er ekki viðurkennd af neinu öðru landi en Tyrklandi.  Hins vegar hefur Kípur í raun verið frekar friðsamt síðan uppskiptingin og þjóðernishreinsanirnar áttu sér stað.  Norður Kýpur girðing geng inngöngu Tyrkja í Evrópu Sambandið, en samkvæmt skoðunum meirihluta ríkisstjórna í Evrópu er það eitthvað sem þeir geta á endanum litið framhjá.  Mjög ólíklegt er því að landinu verði nokkurn tíman “skilað”, og vandamálin sem fylgja þessari hertöku fara minnkandi sem árin líða.

10 árum áður eða 1967 hófst sex daga stríðið milli Ísraela og Bandalagsríkja Araba.  Þrátt fyrir að stríðið hafi verið undirbúið og yfirlýst af Aröbum (með Egyptum í forsvari) þá töpuðu þeir stríðinu algjörlega.  Egyptar töpuðu landssvæðunum í Gasa og Sínaí, Jórdan tapaði Vesturbakka Jórdanár og Sýrlendingar töpuðu Golanhæðunum.  Fjöldi fólks frá þessum svæðum gerðust landflótta, en meirihlutinn varð þó eftir á þessum herteknu svæðum.  Síðan þá hafa Ísraelar skilað Sínaí í friðarsamningum við Egypta, og nýlega snúið baki við Gasa. 

Vesturbankinn og Golanhæðirnar eru hins vegar ennþá undir stjórn Ísraela.  Aðalega vegna hernaðarlegs mikilvægis landamæra þessara landssvæða við nágrannalöndin.  Ísrael höfðu því mjög litla stefnu í málum íbúanna sem urðu eftir á herteknu svæðunum.  Þeir voru ekki reknir úr landi, en ekki heldur gefin full ríkisborgararéttindi.  Þeim var gefin viss réttindi og stöðu innan Ísraelaríkis, en engin frekari stefna var sett.  Átæðurnar eru líklega þær að Ísraelar höfðu upplifað þjóðernishreinsanir sjálfir.  Meirihlutinn hafði verið gerður landrækur frá arabaríkjunum eftir fall Ótímganaveldisins, og aðrir höfðu flúið Evrópu bæði fyrir og eftir útrýmingarherferðirnar þar.  Þetta skipulagsleysi og viljaleysi til harðra aðgerða leiddi af sér sjálfsstæðar aðgerðir borgaranna.  Vissir hópar innan Ísrael hófu sjálfsstæðar þjóðernishreinsanir á afmörkuðum svæðum herteknu svæðanna (sem síðar urðu landnemabyggðir) á meðan aðrir hópar hóf baráttu fyrir rétti hertekna og landflótta íbúa svæðanna.  Ísraelar fóru því ekki út í algjörar þjóðernishreinsanir, né yfirgáfu þeir þessi svæði algjörlega.  Þessi óákveðni leiddi fljótt til stórra öryggis og pólitískra vandamála, sem jukust til muna þegar Arabaríkin hófu að notfæra sér aðstæðurnar og stöðu flóttamannana.  Arabaríkin, með Arababandalagið í forystu hefur í gegnum árin viðhaldið hörmulegum aðstæðum þessa flóttafólks sem búa í flóttamannabúðum í nágrannaríkjum Ísraels, og á sama tíma ýtt undir ófremdarástand á herteknu svæðunum.  Stuðningur við andspyrnu herteknu svæðanna, bann við innflutningi þessa fólks (sem er á engan hátt annað þjóðfélag en nágrannaríkin og voru áður ríkisborgarar þeirra), viðhald flóttamannastöðu bæði flóttamannana og afkomenda þeirra eru dæmi í þeirri herferð.  Herferð sem hefur það pólitíska markmið að sverta Ísrael í augum alþjóðar.

Ef Ísrael hefði farði út í þjóðernishreinsanir strax eftir lok Sexdaga stríðsins, þá væru aðstæður án efa aðrar.  Einungis Ísraelskir landnemar byggju á þessum svæðum, þar væru því engin öryggisvandamál.  Landamæri við nágrannaríkin væru sett og viðhéldu því vissum friði.  Spurningin er hvort sama ástand og ríkir á Kípur væri við líði í Mið-Austurlöndunum?

Dæmin um þetta eru níðmörg.  Allstaðar þar sem tveir eða fleiri menningarheimar búa á sama landsvæðinu, og gildismat þeirra er öfugt er friðurinn á vogaskálum.  Lítið þarf til að upplausn og ofbeldi verði ofan á.  Þjóðernishreinsanir; Skipting landssvæða á milli ólíkra hópa, virðast náttúruleg lausn við þeim vandamálum, hversu illa sem mönnum býður við þeirri hugmynd.  Stundum eru vondir hlutir góðir til lengri tíma litið.

Vond skoðun 5: Trú á ekki að vera vernduð sem mannréttindi.

Af hverju er trú vernduð í öllum mannréttindalögum á meðan önnur hugmyndafræði og lífsspeki fólks eru það ekki.  Hvað gerir trú svona merkilegri en aðrar hugmyndir?  Lífsspeki önnur en trú byggir yfirleitt á einhverslags rökum, jú mis gáfulegum.  Lífsspekin er því opin fyrir meðrökum og mótrökum.  Það er því auðvelt að brjóta niður rök fyrir vondri  lífspeki líkt og rök fyrir vondar skoðanir.  En þegar Lífsspekin fer að snúast um gjörsamlega órökræna hluti sem ekki eru byggðir á neinum haldbærum sönnunum, þá allt í einu eru fylgjendur lífsspekinnar verndaðir með lögum.  Ef þú hagar þér samkvæmt uppspunnum reglum, hjátrú, göldrum og ósýnilegum öflum þá standa mannréttindalögin með þér.

Trúarkenningar eru í raun hvorki betri né verri en aðrar kenningar:  Þjóðernis Sósíalismi er t.d. kenning sem notar vissa “rökvísi” (Darwin kenninguna) til að “sanna” yfirmátt eins “kynþáttar” ofar öðrum.  Það var síðan stutt “rökfræði” að komast að þeirri niðurstöðu að “lægstu” kynþáttunum” beri að útrýma í þjóðfélaginu til “kynbóta” á samfélaginu í heild. 

Trú Azteka í Suður Ameríku gekk út á þá “skildu” manna að stunda stanslausar mannfórnir til að viðhalda tilvist heimsins.  Ef krefjast þyrfti einhvers af guðunum, þurfti fórn til þess.  Þeim stærri sem bónin væri, þeim stærri fórnin.

Undir trúvernd í mannréttindalögum er seinni kenningin vernduð, en sú fyrri er ekki vernduð á nokkurn máta.  Báðar hugmyndirnar réttláta manndráp, en önnur er vernduð í þjóðar og alþjóðarlögum, á meðan hin er það ekki.  Þjóðríki mega ekki banna trúarbrögð eða frelsi fólks til að iðka þau, og það má  t.d. ekki banna heimsóknir fólks byggt á trúarskoðunum þeirra.  Hins vegar er hægt að banna aðrar lífsskoðanir og stöðva ferðir fólks sem fylgir þeim.  Bandaríkjamenn stöðva ennþá fyrrum meðlimi Nasista og Kommúnistaflokka.  Þó eru undantekningar frá því, en Sádí Arabar banna öll trúarbrögð fyrir utan Múhameðstrú, en þeir eiga olíu, svo það er allt í lagi.

Hvernig stendur á því að fjandsamleg hugmyndafræði byggð á rökum er ekki vernduð, á meðan fjandsamleg hugmyndafræði byggð á hjátrú er vernduð?

Hverslags mannréttindi eru það að vernda hugmyndir sem eru sumar andsnúnar þessum sömu mannréttindum?

Er ekki kominn tími til fyrir mannkynið að hætta að heigla órökræðnum vitleysum?  Annaðhvort á að vernda alla vitleysu sem fólki dettur í hug að lifa eftir, eða að leifa samfélaginu að setja mörk á vitleysuna sem fólk hellir sér útí.

Vond skoðun 4. Fordómar eru góðir

Pólitísk Rétthugsun kennir okkur að fordómar séu af hinu illa.  Fordómar okkar gagnvart einstaklingum eða hópum komi í veg fyrir það að við getum kynnst þeim í raun.  Fordómar ýta einstaklingum og hópu út á mörk samfélagsins og skapa samfélagsvandamál.  Fordómar koma í veg fyrir að mál séu leyst á yfirvegaðan hátt og blinda fólk fyrir raunveruleikanum.

Við höfum öll fordóma af einu eða öðru marki.  Fordómar eru fyrirframákveðnar skoðanir á málefnum, fólki eða samfélagi.  Sú hugmynd að rónar séu sóðalegir og háværir eru fordómar, að Þingeyingar séu hrokafulli, Hafnfirðingar vitlausir, Svíar séu leiðinlegir og Ameríkana háværir eru fordómar.  Sú hugmynd að konur séu betri foreldri en karlar eru fordómar.  Það eru fordómar að halda að allir Múhameðstrúarmenn séu fylgjandi ofbeldi og að Búddaistar séu fylgjandi friði.  Fordómar eru nefnilega ekki bara um neikvæða ímynd fólks:  Sú hugmynd að Asíubúar séu góðir námsmenn, Frakkar góðir elskhugar, Ítalir góðir kokkar og Svertingjar góðir íþróttamenn eru alve jafn miklir fordómar.

Fordómar er það sem áður var kallar forhyggja; álit sem byggist á reynslu annara.  Forhyggja var einu sinni einn mikilvægasti lærdómur ungviðarins og gerður til að tryggja þeim forsjá og undirbúa þau undir framtíðina.  Ævintýr gærdagsins voru t.d. gerð með þessum tilgangi í huga.  Sagan um Sporðdrekann og Froskinn er t.d. ein slík.  Í ævintýrunum eru úlfarnir hungraðir, hérarnir hraðir, skjaldbökur hægar, snákar lævísir og asnar vitlausir.  Í ævintýrunum eru dýrin í skóginum ekki vinir.  Vinátta þar fer eftir náttúru þeirra, enda hafa lömbin betri forhyggju en svo að vingast við úlfinn.

Það er lítið mál að ala samfélagið upp í Pólíönnuformi; opið og saklaust, með óbilandi trú á góðvild og Pólíönnugæði allra annara sem Pólíanna hittir í lífleiðinni.  Sannleikurinn er þó sá að það yrðu margir fljótir að misnota einfaldleika Pólíönnu og endir slíks samfélas yrði líklega ekki fallegur.  Dæmi um Pólíönnur eru t.d. Homer Simpson, sem getur barið sjálfan sig í hausinn endalaust í þeirri trú að næsta högg muni ekki skaða hann.  Hómer er hinn fullkomni ofsatrúarmaður á jákvæðni.

Sannleikurinn er því miður sá að einstaklingar eru mismunandi, og þeir hafa mismunandi skoðanir á réttu og röngu, væntingum og vonum, fortíð og framtíð.  Þessar skoðanir byggjast ekki á einhverju genatísku afbrigði heldur á þeim heimi sem einstaklingurinn er aldnir upp í.  Trú, efnahagur, menning, stjórnmálaviðhorf og umhverfi skapa þessar skoðanir.  Því er í raun hægt að áætla um hegðun og viðhorf hópa og einstaklinga út frá bakgrunni og uppruna þeirra.  Vissulega eru undantekningar frá reglunni, enda ekki allir eins innan hvers samfélag.  Þetta líkt og aðrar alhæfingar hefur undantekningar frá reglunni, enda byggist það á líkindum frekar en algjörum reglum.

Líkindi eru þó mjög mikilvægur hluti daglegs lífs.  Fordómar eru ekki illir eða rangir sem slíkir, en vissulega eru til illir og rangir fordómar.  Kynþáttafordómar eru líklega vitlausustu fordómar se til eru.  Hörundslitur segir ekkert til um hverslags persóna einstaklingurinn er.  Hvítur maður frá Rússlandi, og hvítur maður frá Argentínu eiga lítið sameiginlegt fyrir utan hörundslitinn.  Fordómar gagnvart vissum trúarbrögðum, þjóðernum eða stjórnmálaflokkum geta hins vegar byggst á staðreyndum um gildismat þessara hópa.  Slíkir fordómar eru ekki “vondir” fordómar.

Taka þarf því á röngum fordómum með eina vopninu sem virkar í þeirri baráttu; málfrelsi og rökum, en um leið viðurkenna að fordómar eru ekki allir illir.

Sem gott dæmi um nýlegan atburð þar sem fordómar hefðu komið sér vel er Rover fallið.  Rover er Breskur bílaframleiðandi sem á síðustu árum hefur átt erfitt uppdráttar.  Bílarnir seljast illa, enda frekar leiðinlegir bílar.  Árið 2005 kom Kínverskt fyrirtæki (Shanghai Automative) í samband við yfirmenn Rover og vildu gera samning um framleiðslu á Rover í Kína, einum mest vaxandi efnahag í heiminum. 

Fordómar: Kínverjar (líkt og Japanir) eru slægir og undirlátsamir í viðskiptum.

Bresku yfirmennirnir gripu tækifærið fegins hendi og settu vonir sínar á að salan á framleiðsluleyfinu í Kína myndi bjarga fyrirtækinu.  Bresku forstjórarnir fóru til Kína til að skrifa uppá samninga um framleiðsluréttindin.  Við matarborðið á hótleinu beið magn áfengis og hálf-berar stelpur með Kínversku samninganefndinni.  Fararþreyttir helltu Bretarnir sér úti brennivínsdrykkju, mat og stelpugláp, og um síðir skrifuðu þeir undir samninginn um framleiðsluleyfið seint um kvöldið.  Hinn samningurinn, um greiðsluna inn í Bresku verksmiðjuna, var af einhverjum ástæðum fastur í nefndarundirbúningi hjá Kínverjunum.  Nokkrum dögum seinna fóru Bretarnir heim án greiðslusamningsins, sem síðan lét aldrei sjá sig.  Breska fyrirtækið Rover fór á hausinn stuttu síðar.  Um ári eftir gjaldþrotið keypti Kínverska fyrirtækið síðan leifar Bresku framleiðslunnar og seldu það síðan Ameríkönum með gróða.  Ameríkanarnir eru að undirbúa nýja framleiðslu í Bretlandi.  Kínverska fyrirtækið fékk sem sagt ókeypis framleiðslurétt og hönnunarrétt á bílnum í Asíu, og á endanum fengu þeir allt fyrirtækið fyrir nánast ekkert.  Bretarnir stóðu uppi með tómar hendur því þeir treystu því að Kínverjar væru sömu “herramenn” og Breskir viðskiptamenn.

Kínverjar og Japanar læra 2600 ára bók “List Stríðsins” sem hluti af verslunarnámi sínu.  Bók sem kennir að “Svik er besta vopn stríðsmanna”.

Að lokum eru hér nokkrir fordómar sem gott er að hafa í farteskinu;  Íslendingar skipuleggja ekki, þeir redda.  Frakkar eru hrokafullir en eru gjarnir á að saka aðra um hroka.  Nígeríumenn eru svikahrappar.  Ameríkanar eru yfirborðskenndir, ekki trúa gullhömrum þeirra.  Kínverjar og Japanir eru lævísir.  Danir hata útlendinga.  Múhameðstrúin byggist á hatri og hernaði.  Þjóðverjar eru smámunasamir.  Bretar eru skítugri, þeir hafa teppi á klósettinu.  Pólitískt Rétthugsandi Vinstrimenn eru einfeldningar.  Maðurinn er samfélagsvera.  Konur geta ekki aðskilið starf frá einkalífi, þær eru því annaðhvort besti eða versti yfirmaður sem þú hefur nokkurstíman haft.  Karlmenn eru frekar tilbúnir í að yfirgefa börnin sín er konur.

Og að lokum Uppréttir Apar eru allir eins apar en mis uppréttir.

Vond hugmynd 3. Diplómatar eru ekki alltaf lausnin.

Líbía framdi mannrán á sex Búlgörskum hjúkrunarkonum og einum Palestínskum lækni árið 1999.  Tilgangur mannránsins var að neyða Evrópusambandið til að borga fyrir ýmsa uppbyggingu í Líbíu og opna viðskiptasambönd, sem höfðu lokast vegna þess að Evrópusambandið hélt (…) að Líbía væri hryðjuverkaríki.  Líbíustjórn bjó til upplognar ásakanir og dæmdi þetta fólk til dauða fyrir að “vísvitandi smita börn með eyðni í tilraunatilgangi”.  Manni dettur helst í hug einhver skáldskapur í James Bond við að lesa ásakanirnar.  Réttarhöldin voru sýndarréttarhöld skv. öllum sjálfsstæðum mannréttindasamtökum sem fylgdust með framgangi mála.  Eftir 8 ára fangavist og eftir að hafa tapað síðustu sýndarréttarhöldunum fyrir áfrýjunar dómstól, gafst Evrópusambandið upp og lét undan kröfum mannræningja.  Ástæðan?  Diplómatar Evrópu töldu það auðveldari og friðsamari lausn að borga lausnargjaldið.   Hurðin er því opin fyrir mannrán framið af næsta geðveikling sem þarf nýja götu eða flugvöll.

Á þeim tímum áður en friðarsinnar í Diplómahlutverkum fengu öll völd milliríkjasamskipta í sínar hendur hefði Líbía verið sprengd til undirgefni við áframhaldandi fjárkúgun.  En nú er hvaða einræðisríki frjálst að ræna fólki til að fá það sem þeim vantar ofan á þessa venjulegu neyðar- og efnahagsaðstoð frá Vestrænum þjóðum.  “Stríð byrjar þegar diplómatían endar”.  Þetta þýðir þó ekki að starf diplómata sé að semja um hve djúpt það þurfi að beygja sig áður en menn eru teknir í rassgatið af ofbeldiseggjum alþjóðavetfangsins.  Diplómata starfið gengur út á samskipti við aðrar þjóðir á grundvelli öryggis, þarfa og gilda þess samfélags sem Diplómatarnir vinna fyrir.  Ef þeir sem sitja hinumegin við borðið eru gjörsamlega óhaggandi og ógna þessum staðreyndum, þurfa ríki að hafa getu og vilja til að beyta afli.  Eða eins og Rósvelt sagði “talk softly but carry a big stick”.

Diplómatar eiga samkvæmt skilgreiningunni að vinna að samningum og viðræðum fyrir skjólstæðinga sína; ríkisborgarana.  Markmið þeirra er að ná fram kröfum samfélags sína eða sem næst þeim kröfum í þeirri baráttu sem fer fram yfir samningaborðið.  Í alvarlegum aðstæðum getur ógn hernaðaríhlutunar verið nóg til að knýja fram rökræna samninga.  Ef engar fortölur koma til, ber að nota hernaðar- eða efnahagsíhlutun til að knýja fram lausn á málinu.  Hórumangarar er annað starfssvið sem aftur á móti selja skjólstæðinga sína fyrir peninga, og er allt fallt hjá þeim svo lengi sem verðið er nægilegt.   Hórumöngurum er ekki umhugað um líf eða framtíð undirmanna sinna, enda er það ekki undirstaða viðskiptanna.  Nútíma diplómatar, í blindri trú á eigin verðleikum, hafa breytt starfslýsingu sinni og virðast sjá sig sem alþjóðlega hórumangara frekar en umboðsmenn skjólstæðinga sinna.

Önnur ástæða þessa furðulegs mannráns og lausnagjaldsborgunar er náttúrulega Frakkar, ríkið sem stóð fyrir eftirlátsseminni.  Það er kannski nákvæmara að segja að eins ástæðan er löngun Frakka til að vera heimsveldi.  Þetta er löngun sem hefur plagað Frakka allt frá miðöldum og byggir á hugmyndum um að vera arftakar Rómverska heimsveldisins.  Napóleon og nýlendustefna nítjándu aldar er hluti þessa draumóra.  Frakkar hafa alltaf litið á Miðjarðarhafið og sérstaklega norðurhluta Afríku sem sitt áhrifasvæði.  Þeir hertóku Trípólí frá Þjóðverjum og tóku þannig fyrsta skrefið inn í fyrri heimstyrjöldina vegna þessarar skoðunar.  Og núna borguðu þeir glæpsamlegt lausnargjaldi fyrir Búlgarska gísla í sama tilgangi.  Þessir hrokafullu heimsveldisdraumar plagar Evrópu, bæði þá og nú.

Amerísk diplómatík virðist byggjast upp á að skjóta fyrst og tala síðar, en Evrópsk diplómatík virðist ganga uppá að gefast upp.  Spurningin er hvort að ekki finnist eitthvað sem situr þarna inni á milli.

Vond skoðun 2. Skólar og skólabekkir eiga að velja nemendur eftir hæfileikum.

Það er eitt aðal mál vinstrimanna þessi árin að gefa öllum börnum “sömu möguleikana” á menntun.  Þetta er eitthvað sem hljómar vel; allir fá menntun sama hve vel eða illa fjáðir þeir eru.  En þetta er ekki meining stefnunar.  Það sem stefnan gerir í raun er að setja alla á sama skólabekkinn, hvort sem þeir séu fluggáfaðir eða tregir, andlega fatlaðir eða fullfrískir.  Það má semsagt ekki dæma börn eftir getu þeirra, heldur skulu þau öll hljóta sömu menntunina, sem er sú menntun sem tregasti nemandinn getur meðtekið.  Gamli Sovíethugsjónarhátturinn er ekki dauður enn.  Í rósrauðum heimi Vinstrisins eru öll dýrin í skóginum ekki bara vinir, þau eru í raun alveg eins.

Sannleikurinn er samt sá að það eru sumir mjög vel gefnir, og sumir einfaldlega naut heimskir.  Það þekkja allir einstaklinga sem þeir myndu ekki treysta til að leysa einföldustu hluti, einstaklingar sem hafa ekki getu til mjög flóðkinnar hugsunar.  Einusinni voru þessir einstaklingar börn, sem þýðir að það eru til heimsk börn.  Og heimsk börn koma frá bæði fátækum og ríkjum fjölskyldum án tillits til kyns, kynþáttar eða stjórnmálaskoðunar foreldrana.

Þegar ég var í barnaskóla þá voru tveir einstaklingar í bekknum mínum sem nánast héldu ekki munnvatni af heimsku.  Þeir voru varla læsir þegar þeir útskrifuðust úr gagnfræðiskóla þrátt fyrir endalausar tilraunir skólayfirvalda til að kenna þeim eitthvað.

Afleiðing þessara stefnum er að lærdómshraði og magn efnis fer eftir getu hæfileikalausasta vilteysingsins í bekknum.  Með fötluðum einstaklingum í ofanálag fer lengri og lengri tími kennara í að hjálpa þeim sem minnstu getuna hefur, og þeir sem hafa getuna sitja eftir og láta sér leiðast.  Nú er það að verða jafnvel stefna sumra skóla að gáfuðustu nemendurnir þurfa að eyða menntatíma sínum í að aðstoða kennarana við að reyna að troða einhverjum lærdómi í mestu vitleysingana.

Samfélagið ætti ekki að láta sér koma á óvart ef að útkoman yrði frekar illa menntaðir og frústreraðir unglingar.

Menntun hefur í raun einungis einn tilgang fyrir samfélagið.  Menntakerfið reynir að búa til betur menntaða einstaklinga vegna þess að þeir auka efnahag landsins mun meir en illa eða ómenntaðir einstaklingar.  Menntakerfið er ekki til staðar til að heilaþvo skólafólk í einhverjum blautum kommúnistadraumi um útópíu algjörs jafnræðis.

Það ætti því að hafa sérstaka skóla fyrir þá sem betur eru að sér, almenna skóla fyrir þá sem eru með meðal gáfnafar, og sérstaka skóla fyrir þá sem hafa aðra hæfileika en gáfur.  Sérstakir skólar ættu einnig að vera fyrir þá sem hafa skerta andlega eða líkamlega getu.

Þetta ætti að vera opið kerfi þar sem skólafólk er metið í áframhaldandi prófum og fært á milli bekkja/skóla byggt á getu og árangri.  Með þessu fengju nemendur bestu menntun fyrir getu sína, og samfélagið græðir á betur menntuðum einstaklingum.

Vond skoðun 1: Á móti innflutningi á flóttamönnum

Flóttamenn er fólk sem flúið hefur eitt landsvæði til annars vegna stríðsátaka, náttúruhamfara eða pólitískra eða trúarlegra ofsókna.  Flóttamannaaðstoð er óaðskiljanlegur hluti mannréttindalöggjafar.  Flest lönd í heiminum hafa skrifað undir alþjóðasáttmála um aðstoð við flóttamenn og löggjafir eins og Gefnarsáttmálinn og Flóttamannaaðstoð Sameinuðu Þjóðanna lögfesta réttindi flóttamanna á mismunandi hátt.  Þáttakendur í sáttmálunum skilda sig til að veita flóttamönnum aðhlynningu og neyðaraðstoð.   Aðstoð við flóttamenn er í eðli sínu hugsað sem tímabundin aðstoð þar til ástandið í heimalandinu er komið í jafnvægi.  Þó kemur það fyrir að flóttamannaástandið framlengist og fólkið ílengist í nýjum heimkynnum sínum.  Þegar slíkt gerist kemur sá tími þar sem hætt er að skilgreina fólkið sem flóttamenn og verða að fastbúsettum íbúum.  Sú breyting veltur þó oft á pólitískum markmiðum, þar sem “ástandi” flóttamanna getur uppfyllt pólitísk markmið ríkja eða baráttuhópa.  Einnig kemur það fyrir að flóttamenn verða ánetjandi aðstoðinni sem þeim er veitt og velja frekar að vera í flóttamannabúðum en að leggja það á sig að byggja upp líf sitt í heimalandinu. 

Við skiptingu Indlands árið 1946 urðu 14,5 milljónir manna landflótta frá Indlandi og hinu nýja Pakistan.  Þetta fólk bjó við mjög mikla erfiðleika í byrjun en settist fljótlega að í hinu nýja heimalandi.  Engir íbúar álfunar búa í dag sem flóttamenn.

Gyðingar hafa flúið hin ýmsu lönd síðustu 2000 árin, en flóttamannabúðir gyðingar eru fátíðar og endast stutt.  Í Seinni Heimsstyrjöldin var stærsta flóttamannasamfélag gyðinga í heiminum í Kína, sérstaklega í Sanghæ.

Í Evrópu eftir Seinni Heimstyrjöldina voru milljónir flóttamanna víðsvegar að úr álfunni, en sérstaklega frá Austur Evrópu.  Innan nokkurra ára voru þessir flóttamenn annaðhvort fluttir til baka til heimalandsins eða orðnir fullgildir meðlimir þeirra nágrannaþjóða sem þeir flúðu til.

Í Alsír og Máritaníu búa flóttamenn frá Vestur-Sahara í flóttamannabúðum enn þann dag í dag en Vestur-Sahara var hertekin af Marokkó 1975.  Það er hagstæðara í pólitískum tilgangi Polisario (sjálfsstæðishreyfingu Vestur-Sahara) að halda því ástandi gangandi, þrátt fyrir það að Alsír, Máritanía og Marokkó tali sama tungumálið, sé sami kynþáttablandan og í raun sama menningarsamfélagið og Vestur-Sahara.

Palestínskir arabar eru einu flóttamennirnir þar sem afkomendur flóttamanna hefur verið gefið flóttamannastatus.  Þrátt fyrir að löndin sem þeir búa í séu byggð af sama fólkinu og í raun að 99% af Mið-Austurlöndum séu nákvæmlega sama samfélagið.  Þar á ofan var Jórdan áður hluti þess svæðis sem kallað er Palestína, og samkvæmt skilgreiningunni ættu þessir flóttamenn að fá fullan bústaðarétt í Jórdani.

Í dag eru um 55 milljónir flóttamanna í heiminum.  Af þeim eru stærsti hlutinn fólk sem verður tímabundið í flóttamannabúðunum en mun á endann flytja til síns heima eftir að ástandið þar hefur batnað.  Aðrir munu setjast að í þeim nágrannasvæðum sem þeir flúðu til og byggja upp nýtt líf á þeim svæðum.  Annar hluti flóttamanna verður háður flóttamannahjálp, og enda sem eilífðar flóttamenn í búðum sínum, sem þó mun smátt og smátt líkist föstu bæjarfélagi.  Einnig munu einhverjir verða fastir í ástandi flóttamanna í búðum sínum þar sem það er betra fyrir pólitískan áróður eða markmið stríðsaðila. 

Pínulítill hluti þessara flóttamanna eru síðan fluttir, eða flytjast á laun til þróaðri ríkja.  Þetta er líklega versta form flóttamannaaðstoðar.  Um 4.2 milljónir Íraka eru flóttamenn samkvæmt tölum Sameinuðu Þjóðanna.  Á sjö mánaða tímabili tóku t.d. Bandaríkjamenn 69 Íraka inn til Bandaríkjanna sem hluti flóttamannaaðstoðar.  Fyrir utan þau örsmáu áhrif sem þetta hefur á raunverulega ástandið, þá er kostnaðurinn við hvern inntekinn flóttamann margfallt hærri en kostnaðurinn við að hjálpa þeim sem eftir sitja.  Þeir sem sitja eftir fá því þeim minni hjálp sem afleiðing þessa.

Ef Íslendingar æta raunverulega að hjálpa Írönskum flóttamönnum ætti Utanríkisráðfrú landsins að bjóða þeim öllum búsetu á Íslandi.  4.2 Milljónir Íraka gætu þá flutt til Íslands, og með hjálp annar Vestrænna ríkja ætti flutningur að vera lítið mál.  Húsnæði yrði náttúrulega vandamál til að byrja með, en hægt væri að setja upp bráðabirgðaíbúðir og innflytjendurnir gætu hjálpað við að byggja upp framtíðarbyggðir.  Þarna væri í raun hægt að leysa allt landsbyggðavandamál landsins í einum rykk.  Hægt væri að skipta fjöldanum niður í milljón íbúa á Ísafirði, Akureyri, Egilsstöðum og Reykjavík.  Og landið væri komið með 4 milljónaborgir í einum rykk.

Íslendingar yrðu 4,5 milljónir og ekki lengur örþjóð.  Jú Arabíska yrði ríkismálið, og Íslenskan annaðhvort jaðartunga eða hyrfi fljótlega alveg.  Múhameðstrú yrði ríkistrúin og kjósendur væru nánast allir þeirra trúar.  Skiljanlega yrði Ísland því fljótlega Íslamska Lýðveldi Ísistan og stjórnarskráinni yrði umbreytt og Sharia lögin sett sem æðstu lög ríkisins.  Konur yrðu líklega að bera höfuðklúta og myndu missa flest réttindi, en tegund höfuðklútanna myndi velta á hlutfalli Súnnía og Shía Múhameðstrúarmanna sem flytust til landsins.  Gyðingatrú og Kristinn trú yrði hugsanlega leift, en Ásatrúarmenn og aðrir slíkir trúvillingar yrðu að flýja land eða taka upp Múhameðstrú.  Svínabændur yrðu að finna annað starf.  Bannárin kæmu aftur og allt alkohól bannað.  Það ásamt svipuhöggum, afhandasniðum, grjótkasti og hengingum myndi gera útaf við ofbeldisástandið í miðborginni um helgar.

Ef þessi hugsun vekur upp vanþóknun, þá ert þú á móti raunverulegri flóttamannahjálp.  En skiljanlega svo.

Það eru ekki allir eins, hvorki einstaklingar né samfélagshópar.  Og er það bæði svo á yfirborðinu og einnig á allra dýpstu skoðunum og gildismati.  Þetta er staðreynd sem erfitt er fyrir marga að gleypa, en sönn þó.  Gildismat samfélaga getur verið á andstæðum pólum, í sumum er rétt að drepa konur sem snerta karlmann, en í öðrum er ætlast til að konur fái sömu laun or karlar.  Í sumum þjóðfélögum er einungis leyfilegt að stunda ein trúarbrögð, en í öðrum má stunda öll trúarbrögð.  Í sumum þjóðfélögum stendur lýðræði fyrir öllu illu, en í öðrum stendur einræði fyrir öllu illu.  Innflutningur á fólki frá ólíku samfélagi, með allt annað gildismat skapar óteljandi vandamál í landinu sem hýsir flóttamennina, en auðveldara er að reyna að aðlaga flóttamennina nýju samfélagi og gildismati þeirra ef flóttamennirnir eru fáir, en sum menningarsamfélög eiga erfiðara með að aðlagast enn önnur. 

Með stórum hópum flóttafólks skapast annað samfélag með allt annað gildismat samfélag heimamanna og vandamálin margfaldast.  Þetta er t.d. reynsla nágrannaríkja Íslands.

Einnig er auðveldara að finna störf og samastað fyrir minni hóp, og að kenna þeim tungumál landsins.

En raunveruleg ástæða flóttamannainnflutnings er sjálfsánægja, það er klapp á bakið á hýsisþjóðinni.  Í stað þess að leyst raunverulega vandamálið sem skapar flótta fólksins, eða að aðstoða fjöldann á þeim svæðum sem flóttamennirnir flýja til, þá eru innfluttir flóttamenn lifandi minnismerki um hve góðhjarta hýsissamfélagið er. 

Ef Alþjóðasamfélagið telur það á sinni ábyrgð að aðstoða flóttamenn þá þyrfti það að gera slíkt á ábyrgðafylltri hátt, en ekki til eigin sjálfsánægjuþarfar:

<!--[if !supportLists]-->·          <!--[endif]-->þarf að taka betur á þeim ástæðum sem standa fyrir aftan flóttamannavandamálið.  Hvort sem það þýðir að drepa einræðisherra, byggja upp heimili og innibyggingu, ganga á milli stríðandi fylkinga eða finna lausn á umhverfisvandamálum.  Þetta kostar mannfórna og fjármuna úr hendi Alþjóðasamfélagsins án lifandi sjálfsdýrkunar.

<!--[if !supportLists]-->·          <!--[endif]-->Á meðan lausn málsins er ekki fyrir hendi, þarf að búa að flóttamönnum á þeim stað sem þeir eru staddir.  Það þarf skammtímalausnir (mat, vatn, skjól),  meðal tíma lausnir (hjúkrunaraðstoð, sjálfsþurftar þjálfun) og langtímalausnir (vegi, húsnæði, skóla, sjúkrahús).

<!--[if !supportLists]-->·          <!--[endif]-->Flóttamannastaða á að vera tímabundin.  Eftir 20 ár er enginn flóttamaður, heldur er fólk orðið búsett.  Flóttamannastaða á að vera tekin af fólki sem þar sem slíkt er notað í pólitískum tilgangi.  Þeir pólitísku hópar sem gera slíkt eiga að vera úthýstir.

<!--[if !supportLists]-->·          <!--[endif]-->Innflutningur á flóttafólki á að leggjast niður.  Það leysir engin vandamál, það skapar óvild meðal þeirra fjöldamörgu sem ekki eru valdir, menntað fólk er frekar valið en ómenntað sem dregur úr getu þeirra sem eftir sitja, og það gerir þróunarríki að draumaheimili meðal þróunarríkja.  Sem eykur aftur líkurnar á að menntað fólk flytji til þeirra, aftur til óheilla fyrir heimalandið.

Síðasta dæmið um sjálfselsku Íslenska ríkisins er boð þess um að taka til sín Íraska flóttamenn.  Án efa verða múhameðstrúarmenn valdir frekar en kristnir (sem eru verst setti flóttamannahópurinn meðal Íraka), með allt annað gildismat en samfélagið sem þau flytjast til.  Og ástæðan fyrir þessum vilja: jú til að veiða atkvæði meðal Mið-Austurlandanna fyrir framboð Íslands í Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna.

En af hverju ekki að bjóða þeim öllum?  Írökum, og Palestínumönnum, ef við erum svo staðráðin í að “hjálpa” þeim.  “Palestínskir” “flóttamenn” eru um 4 milljónir.  Er fjöldinn kannski vandamál, eða er það menningarheimur og gildismat þess sem hrellir?

Rangur maður með Rangar skoðanir

Ég er einn þeirra sem nota þennan dagbókarvetfang til að skrifa niður hugsanir og málefnakrufning án sérstaks tilgangs eða markmiða til persónulegs ávinnings.  Það er í raun ástæða þess að ég skrifa ekki undir eigin nafni; ég er ekki að nota vetfanginn í eigin tilgangi.  Ef einhverjir vilja eiga við mig rökræður um einhver málefni yrði ég ánægður, en tilgangurinn er kannski frekar að festa hugmyndaheim þann sem ég skynja í hinum daglega umheimi á blað (svo að segja).  Ég veit að það eru margir með mikla andúð á nafnleysi í þessum tölvuheimi, en það ætti ekki að vera erfitt fyrir þá að finna persónuupplýsingar mínar ef þeim liggur svo á, þar sem ég skrifa undir kennitölu minni á þessum vef.

Kannski fullur af nautn nafnleysis míns, þá datt mér í hug að nota tækifærið og gera nákvæmlega það sem andstæðingar nafnleysis býður við hvað mest.  Ég ætla að koma fram með vondar skoðanir.  (Eða kannski hef ég gaman af því að stríða  fólki?)

Prófessor Harald sagði einusinni við mig að einungis tvær rökvísur væru viðurkenndar sem staðreyndir, Darwin kenningin um Þróun Tegunda og Afstæðiskenning Einsteins.  Það þýðir því að allar aðrar hugmyndir hafa einhver rök með sér, hversu vondar sem þær skoðanir eru.

Ég ætla því að nota tækifærið og reyna að setja saman 10 hugmyndir sem flestir telja vondar eða rangar skoðanir.  Ég er ekki búinn að gera upp við mig hverjar þessar hugmyndir eru nákvæmlega, en mun reyna að setja þær fram á næstu dögum. 

Ástæða þessa er afskaplga einföld: vetfangur netsins er fordæma lýðræðislegur, málfrelsi; fullur af fordómum og lýðræði.  Þeirri staðreynd ber að fagna, og vetfangurinn notaður til að byggja upp rök með nýjum hugmyndum og gegn vondum hugmyndum.

Í von um að einhver skilji hvert ég er að fara með þennan hugarheim.

Heilög Heimsstyrjöld: Jihad!

Stríðið við Hryðjuverkin er rangnefni, enda er ekki hægt að fara í stríð gegn stríðsaðgerð.  Það liggur í raun pólitísk ástæða fyrir rangnefninu, en ástæða þessarar furðulegu nafngiftar er ótti Vestrænna stjórnmálamanna við stríð milli menningarheima.  Raunveruleikinn er sá að þetta er ekki stríð gegn öllum hryðjuverkahópum heldur einungis gegn hryðjuverkahópum sem berjast í nafni múhameðstrúarinnar.  Baskar, Norður-Írar og Tamílar stunda einnig hryðjuverkastarfsemi en þegar talað eru um “Stríðið gegn Hryðjuverkum”, er ekki verið að tala um stríð gegn þessum aðilum. 

En hverjir eru þessir hryðjuverkamenn sem berjast í nafni Múhameðstrúarinnar.  Það eru líklega þrár megin afstöður sem fólk tekur til þessara fylgjenda Múhameðs og ástæðunnar fyrir stríði þeirra.

 

1. Stríðið er varnarbarátta fátækari landa og samfélagshópa gegn heimsveldis- og nýlendustefnu Vesturlandanna, og þá sérstaklega Bandaríkjanna.
2. Stríðið er stundað af fáum öfgamönnum sem ranglega túlka trú sína fyrir eigin pólitísk markmið.  Þessir aðilar eru kallaðir Islamistar til að afmarka þá frá Íslam eða Múhameðstrúnni.
3. Stríðið er hluti af baráttu menningarheima og byggir á trúarboðskap Múhameðstrúarinnar.  Þetta er því stríð Íslam og hugmyndafræði þess, en er ekki bundið einstaka öfgamönnum sem misskylja trúna.

 

Fólk skiptist á póla í afstöðu sinni til þessara mála, en sannleikurinn er líklega að stríðið er sambland af öllum þessum hlutum.  Þetta stríð Íslam var til staðar löngu áður en stríðið í Írak hófst, né byrjaði það með árásunum 11 September í New York, eða vegna baráttu Palestínumanna.  Til að byrja með þarf að skoða hvað hinir margvíslegu hryðjuverkahópar í þessu stríði eiga sameignlegt, til að reyna að skilja ástæður og markmið þessa stríðs.

Undirstaða trúarinnar er í fyrstalagi Kóraninn sem er sagður bein skilaboð guðsins Allah til Múhameðs spámanns orðrétt.  Í öðru lagi byggir trúin á ævisögu Múhameðs sjálfs (Hadiths).  Tilvitnanir þessara hryðjuverkamanna bæði í Kóraninn og ævisaga Múhameðs (Hadiths) er ekki gripin af fjöllum, en við jafnvel yfirborðslega skoðun sést að þessar bækur eru fullar af boðorðum um ofbeldi og hatri á samfélögum utan Múhameðstrúarinnar.  Boðskapur hryðjuverkamannana sjálfra er því ekki rangur.  Það er ekkert sérstaklega óvenjulegt í samanburði við önnur trúarbrögð, enda oft byggð á aldagömlum boðskap skrifuðum í öðrum raunveruleik.  Múhameðstrúin á þó erfitt með að snúast gegn þessum gömlu viðhorfum.  Kóraninn er nefnilega í grundvallar atriðum bókstafstrú.  Kóraninn er beint orð guðsins Alla og í honum segir að fylgjendur trúarinnar skuli trúa öllum orðum bókarinnar en ekki hluta þeirra, þeir sem slíkt geri fari til helvítis og skuli ekki kallast múslímar. 

Þar að auki er Múhameð sjálfur talinn hinn fullkomni maður, öðrum til eftirmyndar, skv. boðskap trúarinnar, en líf hans var litað af hernaði, fjöldamorðum og öðru ofbeldi gegn utanaðkomandi trúarhópum. 

Æðsta markmið trúarinnar er að engin önnur trúarbrögð verði stunduð á jörðinni og mun þá verða alsherjar friður á jörð og menn færast nær guðinum Alla.  Það er þessi friður sem talað er um þegar menn segja að Múhameðstrúin sé trú friðarins.  Heimsyfirráð eru ekkert afbrigðilegt frá öðrum trúarbrögðum, en Múhameðstrúin er þó sérstök á þann hátt að í trúarboðskap hennar er skipulega sett fram hernaðarlegar aðferðir til þess að boða trúna, og eru þær aðferðir kallaðar Jihad.  Jihad samkvæmt Múhameð er æðsta köllun Múhameðstrúarmanna.

Þetta þýðir ekki að allir Múhameðstrúarmenn taki virkann þátt í baráttu gegn öðrum trúarsamfélögum, þvert á móti.  Lang flestir þeir sem teljast til Múhameðstrúarmanna eru friðsamir og hafa sömu eftirvæntingar og fylgjendur annara trúarbragða.  Þeir trúa á guð sinn án þess að fylgja bókstaf trúarinnar, eða vera sammála öllu sem stendur í trúarbókstafnum.  Daglegt líf þeirra snýst ekki í kringum trúna.

Réttar væri því að kalla þetta ”Stríðið við Jihad”, en það stríð er ekki nýtt af nálinni ef grannt er skoðað, og hefur staðið nánast ósleitt frá sjöttu öld.  Stríð milli fylgjenda Múhameðs og annara trúarbragða og annara menningarheima.  Jihad (heilagt stríð / Baráttan) hófst með ákalli Múhameðs til fylgismanna sinna og hefur staðið nánast óbrotið síðan:

 

Múhameð sjálfur tóku Arabíu á fyrstu áratugum trúarinnar

Sýrland 635

Persía 636-651

Armenía 639

Egyptaland 639

Norður Afríka 642

Vestur hluti Indlands 664-712

Spánn 711-718

Austurrúmaveldi 717-18 (stríð sem tapaðist)

Austur Georgía 736

Suður Ítalía 827

Afganistan 662-709

Austur Kína 751

Kákasus 711-750

Suðurhluti Frakklands 738 (tapaðist)

Spánn tapast 785-1492:

Girona 785

Barselóna 801

Súdan 831-902

Krít 840 (tapaðist aftur 961)

Malasía 10du – 14du öld

Suður Ítalía tapaðist 1091

Anatólía (nú Tyrkland) 1068-71

Austur-Rómverska Keisaradæmið 1200-1453

Persía og “Írak” tapast í stríði við Mongóla 1258  Meiriháttar fall Múhameðstrúarmanna sem hægði á Jihad í langann tíma.  Hinir nýju landshöfðingjar tóku á endanum trúna sjálfir og hófu aftur frekari útbreiðslu hennar til Indlands.

Austur Afríka 1200-1800

Austurríki 1529 (tapaðist og var endirinn á árásum Múhameðstrúarmanna á Evrópu í all langan tíma.  Stríðið hélt þó áfram annarsstaðar)

Indland 1400-1946 (innri og ytri stríð gegn Hindúum, Búddistum, Kristnum og Nýlenduherrum)

Nýlendustefna Evrópulanda frá 15du öld hægði á og stöðvaði á mörgum stöðum útbreiðslu Íslam í gegnum Jihad.

Þátttaka í Fyrri heimsstyrjöldinni 1914

Sínaí stríðið 1956

Sex Daga Stríðið 1967

Yom Kippur stríðið 1973

Íraksstríðið 1991

Íraksstríðið 2003 til dagsins í dag

Afganistan stríðið 1979 til dagsins í dag

Sómalía 1998 til dagsins í dag

Súdan (Darfur)  2003 til dagsins í dag

Filipseyjar 1970 til dagsins í dag

Suður Taíland til dagsins í dag

Alsherjar Jihad hryðjuverkarstríðið 1960 til dagsins í dag (sjá hér að neðan)

 

Ef kort er skoðað af stríðsátökum Jihad sést hvernig útbreiðsla átakana er annþá við jaðra hins Íslamska heims.  Sem styður þá tillögu um að hér sé á ferð áframhald alsherjarstríðs Jihad, útbreiðsluátaka Múhameðstrúarinnar.

Jihad er hefð sem er jafn gömul trúnni og hefur engin tengsl við efnahagsstöðu einstaklinga eða pólitískar skoðanir aðrar en Múhameðstrúna.  Tvö tímabíl í sögu Jihad hægðu á útbreiðslu þess, en það var innrás Mongóla (sem nánast gerði útaf við trúna) og nýlendustefna Evrópuveldana.  Án efa hefur fátækt einstaklinga, afstaða gegn séðu óréttlæti og/eða valdagræðgi utanaðkomandi aðila áhrif á virka þátttöku fólks í Jihad, eða stuðning Íslamskra ríkisstjórna við jihad.  En undirstaða Jihad eru kenningar Múhameðs eins og þær standa í Kóraninum og Hadith.

Ein stærsta pólitíska áskorun næstu áratuga verður hvernig stjórnmálamenn utan Múhameðstrúarlanda takast á við Jihad.  Hvernig hægt verður að aðskylja fylgjendur sömu hugmyndafærðarinnar; virka jihadista og almenna Múhameðstrúarmenn, án þess að styggja þá alla.  Að tala um Íslamista, fremur en Múhameðstrúarmenn, og Stríðið gegn Hryðjuverkum frekar en Stríðið gegn Jihad, er þáttur í þeirri tilraun.  Ég get ekki séð að sú tilraun muni takast án þess að takast á við þann boðskap sem liggur að baki stríði Jihad.  En ef forðast þarf að styggja alla Múhameðstrúarmenn, þá þarf sú naflaskoðun og trúarbreyting að koma innanfrá en ekki utan.